فضيلت نماز جماعت
حاضر شدن در جماعت
سؤال 449 : حاضر نشدن و شركت نكردن در نماز جماعت چه حكمى دارد ؟
جواب : چنانچه به سبب كثرت اشتغال و گرفتاريها باشد مانعى ندارد ، و اگر جهت استخفاف و بى اعتنايى باشد مشمول بعضى روايات مى شود كه تهديد به سوزاندن خانه و غيره نموده است .
شرائط امام جماعت
قرائت امام
سؤال 450 : شخصى كه نمى تواند حرف ( طاء ) را صحيح ادا كند آيا مى تواند امام جماعت شود ؟ اگرديگران قرائت او را صحيح بدانند و به او اقتدا كنند آيا او مى تواند خود را در معرض اقتدا قرار دهد ؟
جواب : هر كه مى داند قرائت امام صحيح نيست نمى تواند به جماعت او اقتدا نمايد ، و چنانچه خود امام جماعت شك در صحت قرائت دارد نمى تواند خود را در معرض اقتدا قرار دهد .
سؤال 451 : امام جماعت مى داند كه حرف ( غ ) در « غير المغضوب » عليهم مفتوح است لكن مأموم آنرا به كسره مى شنود ، وظيفه او چيست ؟
جواب : چنانچه مأموم يقين ندارد اعتنا نكند و در صورت يقين اگر اتفاقاً به كسر خوانده نمازش صحيح است و اگر دائماً به كسر مى خوانده به او نمى تواند اقتدا كند و در صورت غلط اتفاقى احوط آن است كه آن كلمه بلكه آن آيه را رجاءً خود مأموم بخواند .
سؤال 452 : اگر امام جماعت قرائت خوبى ندارد آيا كسى كه قرائتش بهتر است مى تواند به او اقتدا كند ؟
جواب : اقتدا اشكال ندارد گر چه بهتر اقتدا به امام فصيح است ، البته به شرط آنكه به اندازه اى نباشد كه مخارج حروف را به غلط تلفظ كند مثل تلفظ ضاد ( مغضوب و ضالين ) به ظاء .
سلامت بدن
سؤال 453 : شخصى كه در جنگ كف پا و قسمتى بالاتر از قوزك پا را از دست داده و نمازش را با پاى مصنوعى مى خواند ، آيا مى تواند امام جماعت بشود ؟
جواب : اقوى صحت و احوط ترك است .
سؤال 454 : اينجانب از ناحيه دست راست معلول هستم و دست من از مچ قطع شده است و در هنگام وضو نياز به اجير ندارم و در سجده و ركوع دست به زانو و زمين ميرسد با توجه به اينكه طلبه هستم آيا مؤمنين مى توانند در نماز جماعت به من اقتدا كنند ؟
جواب : احوط آن است كه مؤمنين به شما اقتدا نكنند .
عدالت
سؤال 455 : اگر امام جماعت گناه كبيره انجام دهد ، آيا از امامت ساقط مى شود يا خير ؟
جواب : اگر گناه كبيره امام جماعت پيش كسى ثابت باشد او نمى تواند به اين شخص اقتدا كند ، ولى اگر توبه كند ، اقتدا به او جايز مى شود .
سؤال 456 : شخصى در حال نماز خواندن است و ديگرى به او اقتدا مى كند در حالى كه شخص اول خود را عادل نمى داند ، آيا واجب است كه به مأموم اين موضوع را خبر دهد ؟
جواب : بر امام واجب نيست كه به مأموم بگويد و نمازشان صحيح است .
سؤال 457 : يكى از بركات حضور در حج «يخرج من ذنوبه كيوم ولدته امه» آيا به استناد اين كلمات شريفه ، اگر شخص فاسق به حج برود و برگردد مى شود پشت سر او در نماز اقتدا كرد ؟
جواب : اگر توبه نمايد و ملكه عدالت در او حاصل شود ، مى شود به او اقتدا كرد .
اقتدا به غير روحانى
سؤال 458 : امام جماعت راتب يكى از مأمومين مورد وثوق و اطمينان را كه در مسائل شرعى و احكام نماز و جماعت آگاهى دارد انتخاب نموده كه در غياب خود اقامه جماعت كند ، گاهى ممكن است بعضى از روحانيون و طلاب كه غالباً ناشناخته اند براى خواندن نماز وارد مسجد شوند ، آيا در اينصورت اگر همان فرد منتخب امام راتب امامت كند اشكال دارد ، يا بايد به آن روحانى كه وارد مسجد شده اقتدا نمود ؟ و با توجه به عدم شناخت ، مسأله عدالت چگونه احراز مى گردد ؟
جواب : در فرض سؤال مأمومين حتى خود امام جماعت فعلى ، كسى را كه عدالت او را احراز نكرده اند شرعاً نمى توانند به او اقتدا كنند ،بلى اگر با قرائن حاليه براى آنان از اين نظر وثوق و اعتماد حاصل شود ، در اينصورت سزاوار است به او اقتدا كنند به جهت احترام مقام روحانيت .
اقتدا به اخبارى
سؤال 459 : آيا در نماز اقتدا به امام اخبارى جايز است ؟
جواب : اگر شرائط امامت را دارا باشد جايز است .
اقتدا به منصوب از ظالم
سؤال 460 : اقتدا به نماز شخصى كه بواسطه دوستى با حاكم ظالم امام جماعت شده جايز است يا خير ؟
جواب : چنانچه دوستى با او مجوز شرعى دارد اقتدا ضرر ندارد .
اقتدا به شيخيه
سؤال 461 : اقتدا به شخصى كه معتقد به عقايد شيخيه است با احراز عدالت او جايز است يا خير ؟
جواب : محال است كه عادل باشد .
اقتدا به اهل سنت
سؤال 462 : بعضى علما اقتدا به امامت اهل سنت در حرمين را جايز مى دانند ، اگر اقتدا كند آيا مجزى است يا احتياج به اعاده دارد ؟
جواب : مراتب تقيه مختلف است در بعضى جاها مجزى است و اعاده لازم نيست و بعضى جاها بايد اعاده شود ، و فعلاً احوط اعاده است و اخبارى كه امر به اعاده مى كند در صورت مدارا و اتحاد با آنهاست و اخبارى كه دال بر اجزاء است در صورت شدت تقيه است .
سؤال 463 : اگر انسان اطمينان دارد كه عدم اقتدا به اهل سنت باعث ضرر نمى شود و ترك اقتدا فقط سبب موهون شدن انسان مى شود آيا اقتدا به آنها جايز است ؟
جواب : بلى جايز است ، ولى چنانچه نماز را به وظيفه فرادى نخوانده احوط اعاده است .
سؤال 464 : آيا در اقتدا به اهل سنت ، تمام احكام جماعت جارى است يا خير ؟
جواب : چنانچه به وظيفه منفرد عمل ننمايد احوط اعاده است .
سؤال 465 : معيار جواز اقتدا به اهل سنت خوف ضرر است يا ايجاد وحدت و الفت ؟
جواب : معيار جواز اقتدا به آنها صرف ايجاد وحدت و الفت است و مع ذلك احوط اعاده است .
سؤال 466 : شركت در جماعت و اقتداى به اهل سنت بهتر است يا نماز فرادى ؟
جواب : جمع بهتر است .
سؤال 467 : اگر شخصى كه از روى جهل و نادانى در غير مورد تقيه به جماعت اهل سنت اقتدا كرده بعد متوجه شود ، آيا اعاده نمازهاى گذشته لازم است يا خير ؟
جواب : احوط اعاده است در صورت اخلال به وظيفه منفرد .
سؤال 468 : شخصى كه مى تواند در منزل در اول وقت ، يا در مسجد الحرام با تاخير از اول وقت بصورت فرادى نماز بخواند اگر در اول وقت به مسجد الحرام برود و اقتدا به جماعت اهل سنت كند مجزى است يا خير ؟
جواب : در صورت رعايت جهات منفرد مجزى است .
سؤال 469 : آيا در فرض جواز اقتدا به جماعت اهل سنت خواندن قرائت در صورت امكان با رعايت جهر و اخفات لازم است ؟
جواب : در صورت اقتدا به ظاهر جماعت آنها با قرائت و رعايت جهر در جهر ، اعاده لازم نيست . چه قصد فرادى يا جماعت نموده باشد و در صورت عدم رعايت جهات منفرد احوط اعاده است .
سؤال 470 : اگر با احتمال ضرر به جماعت اهل سنت اقتدا نكند و در همانجا فرادى بخواند و اين كار سبب اهانت او شود نماز فراداى او چه حكمى دارد ؟
جواب : احوط اعاده است .
امام جماعت وسواسى
سؤال 471 : آيا اقتدا به امام جماعتى كه وسواس دارد ، مثلاً بسم الله را چند بار مى گويد صحيح است ؟
جواب : چنانچه شك در نماز و اعاده آن بنحو متعارف باشد مانعى ندارد ، و چنانچه بقدرى تكرار نمايد كه به آن قرائت متعارف نگويند خالى از اشكال نيست .
امامت زن
سؤال 472 : آيا امام جماعت شدن زن در غير از نماز ميت جايز است ؟
جواب : چنانچه زن واجد شرايط باشد مى تواند براى زنها امامت نمايد در جميع نمازهاى واجبه .
امام جماعت راتب
سؤال 473 : اگر كسى مسجدى را ساخته و روحانى براى امامت جماعت مسجد تعيين نمايد و فقط به او اجازه اقامه نماز جماعت را بدهد ، آيا جايز است كس ديگرى كه تمام شرائط امامت جماعت را دارد بدون اجازه امام جماعت تعيين شده در صورتهاى زير نماز را به جماعت بخواند ؟
الف) اگر امام جماعت تعيين شده نماز جماعت را اقامه نمايد .
ب) اگر امام جماعت تعيين شده به مسجد نيامده باشد و نماز جماعت برپا نشود ؟
جواب : در صورتى كه واقف متولى باشد و در وقفنامه قيد كرده باشند كه متولى حق تعيين امام جماعت را دارد ، مزاحمت با اين شخص جايز نيست ، بلكه اقامه جماعت ديگران منوط به اجازه متولى مى باشد اگر تعيين امام جماعت را منوط به نظر متولى قرار داده باشد . و اما اگر واقف متولى نباشد يا براى متولى حق تعيين امام جماعت منظور نشده شخص ديگرى مى تواند اقامه جماعت كند ، گرچه راتب اولى است و در صورتى كه در مسجد باشد بهتر است به ايشان اقتدا شود .
سؤال 474 : آيا امام جماعت مسجد مانند مالك مسجد يا نمازخانه است كه جايز نباشد غير از او در آنجا پيش نماز شود يا اينكه او نسبت به ديگران اولويت دارد ؟
جواب : اولويت دارد بطورى كه غير او نمى تواند با او معارضه كند . بله در صورتى كه امام راتب حاضر نباشد اشكالى ندارد مردم به ديگرى اقتدا كنند .
شرائط تشكيل جماعت
محل امام و مأموم
سؤال 475 : علت آنكه امام جماعت غالباً در مكانى پايين تر از مأمومين قرار مى گيرد چيست ؟
جواب : اگر مكان امام جماعت از مأمومين بلند تر باشد نماز جماعت باطل است ، بلكه بايد مساوى يا پائين تر باشد .
سؤال 476 : اگر در نماز جماعت مأموم يك نفر باشد ، مأموم دوم بايد پشت سر امام بايستد يا طرف راست امام و كمى عقب تر ؟
جواب : جايز است و به طرف راست افضل است .
سؤال 477 : اگر مأمومى طرف راست امام اقتدا كرده باشد و مأموم ديگرى بخواهد به امام اقتدا كند آيا مأموم اولى بايد به عقب برگردد ؟ به چه صورت ؟
جواب : در حال سكونات نماز ، عقب بيايد .
تقدم امام بر مأمومين
سؤال 478 : صف اول نماز جماعت هم رديف با امام است و فقط جاى سجده مأمومين كمى عقب تر از امام است اين طريقه ايستادن جايز است يا خير ؟
جواب : بلى جايز است .
اتصال بين امام و مأموم
سؤال 479 : اگر واسطه اتصال بين امام و مأموم كسانى هستند كه نماز قضاى احتياطى مى خوانند ، آيا براى كسى كه نماز ادا يا قضاى حتمى مى خواند اتصال برقرار مى شود يا خير ؟
جواب : احتياط نمايد .
سؤال 480 : آيا وجود پرده يا ديوار بين مأمومين جماعت زنان براى نماز اشكال دارد ؟
جواب : ديوار مانع است ولى پرده مانع اتصال نيست .
سؤال 481 : اگر تقدم و تأخر در ميان مأمومين صف اول نسبت به همديگر به اندازه يك قدم يا كمتر يا بيشتر باشد جماعت و نمازشان چه حكمى دارد ؟
جواب : تقدم و تأخر بين دو صف تصور دارد ، اما بين افراد يك صف فاصله متصور است و در فاصله بين دو مأموم از يك صف به اندازه يك نفر اشكال ندارد .
اعاده نماز به جماعت
سؤال 482 : در مسأله 1417 توضيح المسائل ذكر فرموديد كه مى توان به امامى كه نماز قبلى خود را منفرداً خوانده و الآن براى درك جماعت اعاده مى نمايد اقتدا كرد . آيا اين اقتدا شامل قضاى نماز قبلى است يا مخصوص اعاده نماز ادا است .
جواب : قدر متيقن نماز ادا است .
سؤال 483 : براى ادراك جماعت تا چند بار مى شود با تغيير مأمومين نماز را به امامت اعاده نمود ؟
جواب : يك مرتبه بيشتر نمى شود .
تكرار نماز جماعت
سؤال 484 : آيا يك امام جماعت مى تواند در سه روستا نماز جماعت را امامت كند ؟
جواب : نمى شود مگر اينكه سه نماز قطعى به ذمه اش باشد .
سؤال 485 : آيا امام يا مأموم مى تواند نمازى را كه به جماعت خوانده دوباره در همان مكان البته با افراد ديگر به جماعت بخواند ؟
جواب : جايز نيست نمازى را كه به جماعت خوانده دوباره به جماعت بخواند چه براى امام و چه براى مأموم .
اقتدا به كسى كه احتياطاً اعاده مى كند
سؤال 486 : شخصى نماز خود را خوانده ولى مى خواهد دو مرتبه نماز را احتياطاً اعاده كند آيا اقتدا كردن به نماز دوم او جايزاست ؟
جواب : در صورتى كه نماز خود را مى خواهد احتياطاً اعاده نمايد اگركسى خواست به او اقتدا نمايد مانعى ندارد چونكه اگر نماز قبل باطل بوده كه دومى نماز ابتدايى است و جماعت صحيح است و اگر نماز اول صحيح بوده و منفرداً خوانده بوده اعاده با جماعت ايضاً مستحب و صحيح است . ولى اگر امام نماز احتياطى غير را قضا مى نمايد بايد به مأمومين بگويد كه آنها اكتفا به اين جماعت ننمايند .
اقتدا به كسى كه ازجماعت به فرادى عدول كرده
سؤال 487 : آيا مى شود پشت سر امامى كه خودش مأموم امام ديگرى بوده و به فرادى عدول كرده در نماز اقتدا كرد ؟
جواب : خلاف احتياط است ، اقتدا نكنند و بعض صور آن صحيح نيست .
اختلاف امام و مأموم در قصر واتمام
سؤال 488 : اگر امام جماعت طبق فتواى مرجع تقليد خود نماز را تمام بخواند و برطبق فتواى مرجع تقليد مأموم ، مأموم وظيفه دارد كه نماز را قصر بخواند آيا اين جماعت صحيح است ؟ در صورت عدم صحت براى آنكه مأموم بتواند به امام اقتدا كند راهى وجود دارد ؟
جواب : چنانچه امام احتمال بدهد كه واقعاً تكليفش قصر است و رجاءً نماز قصر بخواند مأموم مى تواند به او اقتدا نمايد . و چنانچه امام قضاى نماز قصر قطعى بر گردنش يا بر گردن منوب عنه او باشد لذا قضاى نماز قصر قطعى بجا بياورد ، مأموم مى تواند به او اقتدا كند .
اختلاف امام و مأموم در صحت نماز
سؤال 489 : در صورتى كه نماز امام جماعت صحيح نيست -البته بنا به نظر مرجع تقليد خودش- ولى از نظر مأموم -بنا به نظر مرجع تقليد خودش- نماز امام جماعت صحيح است . آيا مأموم مى تواند اقتدا كند ؟ آيا فرقى مى كند كه امام التفات به نظر مرجع تقليد خود دارد يا نه ؟
جواب : اگر قصد قربت از امام حاصل شود ، و نماز او به نظر مأموم صحيح باشد اقتدا به او جايز است و فرقى بين التفات امام جماعت و عدم آن نيست ، گر چه انسان ملتفت به بطلان غالباً نمى تواند قصد قربت كند .
سؤال 490 : در صورتى كه نماز امام جماعت ( اجتهاداً يا تقليداً ) صحيح است ولى از نظر مأموم ( اجتهاداً يا تقليداً ) نماز امام صحيح نيست . آيا مأموم مى تواند به چنين امامى اقتدا كند ؟
جواب : نمى تواند اقتدا كند .
متابعت
لزوم متابعت از امام
سؤال 491 : آيا متابعت مأموم از امام واجب است ؟ وجوب متابعت تعبدى است يا شرطى ؟ تقدم و تأخرى كه مأموم را از هيئت جماعت خارج نمايد جماعت او را باطل مى كند يا نمازش را ؟
جواب : متابعت شرط صحت جماعت است نه صحت نماز و متابعت را ترك ننمايد على الاحوط ( مسأله 1479 توضيح المسائل ) .
متابعت در جزئى كه امام سهواً اضافه كرده
سؤال 492 : هرگاه امام جماعت سهواً چيزى را در نماز زياد كند واجب نيست كه مأموم از امام متابعت كند . اين حكم شامل قنوت هم مى باشد ؟
جواب : شامل قنوت مى باشد .
متابعت در تكبيرة الاحرام
سؤال 493 : اگر مأموم قبل از امام تكبيرة الاحرام را بگويد آيا جماعت او صحيح است ؟
جواب : مأموم نبايد تكبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد ، بلكه احتياط مستحب آن است كه تا تكبيرة الاحرام امام تمام نشده تكبير نگويد .
متابعت در قنوت و تشهد
سؤال 494 : آيا قنوت خواندن مأموم در ركعت اول كه ركعت دوم امام است به احتمال ثواب ، جايز است ، يا صبر كند بعد از قنوت به امام اقتدا كند ؟ علاوه بر اين خواندن قنوت به چه نيتى باشد به عنوان متابعت يا بقصد قربت ؟ در تشهد به چه صورت مى باشد ؟
جواب : در تشهد مخير است بين اينكه ساكت باشد يا ذكرى بگويد يا خود تشهد را به عنوان مطلق الذكر بگويد نه به عنوان تشهد . و در اقتدا به ركعت دوم امام ، مى تواند صبر كند و در ركوع اقتدا نمايد و مى تواند قبلاً اقتدا نمايد و ساكت باشد و يا اينكه ذكرى بگويد نه به عنوان قنوت بلكه به عنوان مطلق الذكر .
سؤال 495 : هر گاه امام جماعت در ركعت اول نماز اشتباهاً قنوت نمايد آيا مأموم آن را انجام دهد ؟ و اگر امام جماعت در ركعت اول نماز تشهد كند مأموم بايد متابعت كند و تشهد بنمايد يا خير ؟
جواب : مأموم قنوت را و تشهد را نخواند و بايد صبر كند .
سؤال 496 : الف ) آيا در نماز جماعت مى توان به هنگام قنوت به امام جماعت اقتدا كرد و قنوت را به عنوان قنوت نماز بجا آورد يا اينكه صبر كند و در ركوع به امام اقتدا كند ؟ ب ) چگونه است كه مأمومى كه ركعت اول را مى خواند مى تواند در قنوت از امام جماعت كه ركعت دوم را مى خواند تبعيت كند ، ولى اگر امام جماعت سهوا قنوت بجا آورد در غير محل خودش مأموم حق متابعت ندارد و نبايد قنوت را بخواند ؟
جواب : الف ) مى تواند اقتدا كند و قنوت را هم رجاءاً بقصد قربت مطلقه بخواند و يا صبر كند و بعد از قنوت اقتدا نمايد . ب ) در مسأله قبل احتمال مى رود كه متابعت مطلوب شرع باشد لذا رجاءاً بجا آورد و در اين فرض احتمال مطلوبيت متابعت نيست .
سؤال 497 : هر گاه مأموم در ركعت دوم نماز امام در حال قرائت اقتدا بنمايد و با امام بعنوان متابعت قنوت بخواند صحيح است يا خير ؟
جواب : متابعت به عنوان قنوت ننمايد ، و لكن دعا مطلقاً در نماز مانعى ندارد .
سؤال 498 : انسان در نماز جماعت در ركعت دوم امام جماعت اقتدا مى كند موقعى كه امام مشغول خواندن قرائت است و قنوت و ركوع و سجود را با امام جماعت مى خواند ، آيا موقع خواندن تشهد امام نشستن به حالت نيم خيز براى مأموم واجب است ؟
جواب : احتياط تجافى است .
متابعت در سلام
سؤال 499 : تبعيت مأموم از امام در سلام نماز واجب است يا خير ؟
جواب : اگر مأموم سلام امام را بشنود يا بداند چه وقت سلام مى دهد واجب نيست كه پيش از امام سلام را نگويد و چنانچه عمداً پيش از امام سلام دهد نمازش صحيح است و لازم نيست دوباره با امام سلام دهد .
سؤال 500 : در نماز جماعت اگر مأموم يك يا چند ركعت دير به نماز امام برسد ، در پايان نماز امام آيا بايد نيم خيز بنشيند تا سلام هاى امام تمام شود يا مى تواند قبل از اتمام سلامها برخيزد ؟
جواب : بهتر است نيم خيز بنشيند و اگر قبل از سلام نماز امام برخيزد نماز صحيح است ولى ثوابش كم مى شود .
زيادت به سبب متابعت
سؤال 501 : آيا قنوت و تشهد در غير محل مأموم كه در جماعت به تبعيت از امام در ركعت اول خوانده مى شود مشمول زيادتى در نماز مى شود و سجده سهو واجب مى شود ؟
جواب : قنوتى كه مأموم تبعيت امام را مى نمايد در غير محل و كذا در تشهد غير محل مأموم ، مانعى ندارد و زيادتى حساب نمى شود .
جلو افتادن مأموم از امام
سؤال 502 : در نماز جماعت مأمومين متوجه نبودند و يك ركوع و دو سجده در يك ركعت از امام جماعت جلو افتادند سپس در تشهد نماز با امام جماعت همسان شدند در اين صورت نماز چه حكمى دارد ؟
جواب : نماز فرادى مى شود .
جلو افتادن مأموم در ركوع
سؤال 503 : هر گاه شخصى سهواً پيش از امام به ركوع برود و بگونه اى باشد كه اگر برگردد به مقدارى از قرائت امام مى رسد بايد برگردد و با امام به ركوع برود . ( مسأله 1485 رساله ) مراد از قرائت سوره است يا قنوت ؟
جواب : مراد از قرائت حمد و سوره است .
جلو افتادن مأموم در سجده
سؤال 504 : اگر مأموم پيش از امام سر از سجده بردارد تكليف او چيست ؟
جواب : اگر اشتباهاً سر را بردارد و ببيند امام در سجده است بايد به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد براى زياد شدن دو سجده كه ركن است نماز باطل نمى شود .
مستحبات نماز جماعت
گفتن الحمد الله
سؤال 505 : در نماز جماعت آيا مأموم مى تواند بعد از خوانده شدن سوره حمد توسط امام ، كلمه الحمد لله يا بسم الله . . . بگويد ؟
جواب : بعد از تمام شدن سوره حمد گفتن الحمدلله رب العالمين براى مأمومين مستحب است .
مكروهات نماز جماعت
سؤال 506 : اقتدا كردن حاضر به مسافر و بالعكس مكروه است . دليل قائلين به جواز اقتدا چيست ؟
جواب : اخبار باب 18 صلاة الجماعة و سائل را مطالعه نمائيد .
مسائل متفرقه جماعت
خواندن فرادى در حال اقامه جماعت
سؤال 507 : هنگامى كه نماز جماعت منعقد است كسانى كه فرادى نماز مى خوانند آيا نمازشان صحيح است يا خير ؟
جواب : در صورتى كه موجب اهانت ويا تفسيق امام جماعت شود جائز نيست و نمازشان باطل است .
عدول در نيت جماعت
سؤال 508 : امام مشغول خواندن نماز مغرب است مأموم نماز مغرب را خوانده و نماز عشاء را به او اقتدا كرده است ، آيا مى تواند نيت خود را به نماز مغرب برگرداند تا هر دو نماز مغرب و عشاء را به جماعت بخواند ؟
جواب : عدول به مغرب جايز نيست ولى اگر ابطال نمود مى تواند مغرب را به عنوان صلاة معاده با جماعت بجاى آورد .
اجرت امام جماعت
سؤال 509 : آيا امام جماعت مى تواند براى خواندن نماز جماعت وجهى بگيرد ؟
جواب : چنانچه براى مقدمات نماز باشد مانعى ندارد مثل سوارشدن ماشين ، لكن براى اصل نماز اشكال دارد .
خواندن نافله به جماعت
سؤال 510 : خواندن نمازهاى مستحبى با جماعت به نيت فرادى بدعت است يا خير ؟
جواب : نمازهاى مستحبى را با جماعت خواندن بدعت و حرام است و اگر اقتدا نكنند و هر يك قرائت خود را بخوانند فقط مجتمعاً و با هم به ركوع و سجود بروند اشكال ندارد .